21 sıhhat meslek örgütünün bugün ve yarın iş bırakma aksiyonu yapmasından evvel Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, sıhhat işçilerine bir mektup gönderdi.
Bakan Koca, sıhhat işçilerinin hareketinin “işleyişe karşı sorumsuzluk” manasına geleceğini ve “toplumca kabul edilir” olmadığını savundu.
Sağlık işçilerinin hareketini maden çalışanlarının aksiyonları ile karşılaştıran Koca, “Maden ocağı çalışanının örgütlü bir aksiyonu kömür üretimini aksatma üzerinden gerçekleşir. Hizmet verilen alan insan sıhhati olduğunda bu formüldeki ‘araç’ hastadır. Hasta mağduriyetinin araç olarak kullanılmasını bizler, hekim ve sıhhat çalışanı tasavvurumuzla asla bağdaştıramayız” sözlerini kullandı.
19 sendika ve 2 Aile Hekimliği Federasyonu’ndan oluşan Sıhhat ve Toplumsal Hizmet Birlik ve Dayanışma Platformu (SABİM) tabiplerin ve sıhhat çalışanlarının özlük haklarını koruyacak ve enflasyona ezdirmeyecek kurallarla toplu mukavelelerin hayata geçirilmesini hedefliyor.
Bakan Koca’nın mektubu şöyle:
“Size ve mesleklerine yürekten bağlı olduğuna inandığım tüm arkadaşlarıma selamlarımı, sevgilerimi sunuyorum. Sıhhat meslek kümesi mensuplarına medeniyetler tarihi boyunca gösterilen özel hürmet, bunun bizlerde özsaygıya dönüşen karşılığı her vakit seçkinliği de yansıtır olmuştur. Hürmete paha olmayı, hiç kuşkusuz, hürmete kıymet bulma tamamlar ve ülkemizde hastalar ile sıhhat çalışanları ortasındaki münasebetin özü, istisnalar dışında, budur. Selam ve sevgi sözlerimi tıpkı vakitte halkımızın size yönelik bu hislerinin sözü olarak kabul edin.
Büyük bir sıhhat savaşımı verdiğimiz günlerin ertesinden başlayarak, sıhhat meslek kümesi mensuplarına tüm taraflarıyla daha yüksek bir saygınlık kazandırma, çalışma kurallarını her bakımdan güzelleştirme kararlılığı içindeyiz. Bu emelle, planlı, sonuç alıcı bir biçimde mevcut tüm imkânları harekete geçirmeye, yeni imkânlar oluşturmaya çalıştık. Üzerinden yaklaşık iki yıl geçen o günlerde, hatırlarsanız, sizlere, “Biraz sabır” demiştim. Dönüp baktığınızda, bu beklentimin içerdiği vaatler konusunda, artık yanılmışlık duygusu içinde olanınız var mı? Sabrınızın akabinde, devletimizin ürettiği radikal tahliller ve esaslı değişimler geldi. Bunların toplamına Beyaz Islahat diyoruz.
Bu kapsamda yapılan çalışmaların içeriği bakanlığımızda Beyaz Islahat ismiyle oldukça hacimli bir kitaba dönüştürülmüş durumda. Kitap, amaçlardan değil, sonuçlardan oluşuyor. Kitabın bir özetini veremeyeceğimize nazaran, kimi soruların yardımıyla birkaç başlığımızı hatırlayalım:
Hekimlerin eline geçen aylık toplam ölçünün şu anki seviyelere gelebileceğini sanki kaç kişi öngörebilmişti? “Altı yıla karşılık 1 yıl yıpranma tazminatı” kazanımını, 5510 sayılı yasanın zarurî kıldığı prim temelli emekliliğin tabip ve diş doktorlarını kapsar olmaktan çıkacağını içimizden sanki kaç kişi hayal edebilmişti? Mahsuplaşma sisteminin bir istisna bırakmadan kaldırılacağını, her emeğin karşılık bulması temelli bir teşvik ödeme sisteminin uygulamaya geçeceğini sanki kaçımız tasavvur edebiliyordu? İntörn hekimlerle diş hekimliği son sınıf öğrencilerine tam taban fiyat ödenmesi lakin düzgün niyetli bir plan üzere görülmüyor muydu? Dünyada örneği bulunmayan, sıhhat çalışanları için adeta “mesleki kalkan” fonksiyonu görecek güçte bir Malpraktis yasası umuluyor muydu? Şiddet kabahati karşısında öteki hiçbir meslek kümesinin sahip olamadığı yasal düzenlemelere sahip olacağımız, sıhhatte şiddet kabahatinin Katalog Hatalar kapsamına alınabileceği düşünülüyor muydu? Uygulamada meselelerimiz olduğu katiyen hakikat, ama sıhhatte şiddet kabahatlerine 10 yılları bulan cezalar verildiğine birinci kere şahit oluyoruz. Düzenlemelerin tam olarak yerleşmemiş olmasına bağlı sıkıntılara karşı ise bilmenizi isterim ki gerekli tavrı alıyoruz. Bahis başlıklarımıza bir örnek daha vereyim: Çok nöbet yükünün, gayriinsani olması sebebi ile son bulacağını, bu durumu “şiddet” olgusu kapsamında ele aldığımızı söylediğimizde tasarımızı pek de inandırıcı bulmayanlar sizce az mıydı? Doktor odalarına birer tıbbi sekreter atanması, sayınınsa 32 bine kadar varabileceği hayal kapsamında bir beklenti değil miydi? Bu “bir kitap” dolusu gelişmelerin sayılmasına muhtaçlığımız bulunmuyor. Unutan, yeri gelince hatırlıyor olmalı.
Sorunları birlikte ele aldığımız, akılcı bir bekleyiş sürecininse bizlere güç verdiği birinci ıslahat periyodunda değeri inkâr edilemez sonuçlar aldık. Lakin hayata bağlı olarak, sorunlarımız de dinamiktir. Ne sorunların tamamı tıpkı anda çözülebilir ne de “mükemmel ve eskimez tipten çözüm” üretilebilir. Yanılıyor muyum?
Biliyoruz ki, hala devam eden, büyüme eğiliminde olan yahut belirginleşmesi olası problemlerimiz var. Büsbütün olgunlaşmamış tahlilleri paylaşmamış olmamızı anlayışla karşılayın. Nöbet fiyatlarının adil bir seviyeye çıkması gerekiyor. Sıhhat çalışanlarının taban ödemesinin artırılması koşul. Teşvikte tavana takılan arkadaşlarımızın önündeki sorun acil tahlil istiyor. Artan maliyetler karşısında aile doktorlarımızın cari harcamaları kıymetli bir problemimiz. Sn. Cumhurbaşkanımızın kelamını verdiği, sıhhat çalışanlarına yapılmakta olan sabit ödemenin emekliliğe sayılması konusunda da üzerimizde çok kıymetli bir misyon var. Enflasyon gerçeğine karşı bütün sıhhat çalışanlarımızı korumak gayesiyle, ilgili taraflarla çalışmalarımız devam ediyor. Tek tek tüm bahisleri sıralamaya, açmaya imkân yok. Ancak her birimizi ve kamuoyunu yakından ilgilendiren şiddet meselemiz karşısında gelinen nokta için bir açıklama yapmak boynumun borcudur:
Hastanelerimizde inançlı çalışma ortamları oluşturma konusunda kararlıyız. Yapılan yasal düzenlemelerle yetinemeyeceğimizi birçok sefer belirttim. Sıhhatte şiddet üzere çok taraflı bir sıkıntıda, hukuk, tahlil bileşenlerinin yalnızca bir kesimidir. Artık tamamlama kademesinde olduğumuz “Sağlıkta Şiddete Karşı Aksiyon Planı” çalışmamızı yakında uygulama sürecine koyacağız. Uygulama öncesinde sizlerin de geliştirici kanılarını almayı istek ediyorum. Bu vesile ile vermek istediğim iki değerli haber var: Beyaz Kod sisteminin bir alt kademesi olacak ve mümkün bir riske karşı devreye girmeye hazır, polis karakoluyla irtibat halinde çalışacak yeni bir sistemin yazılımı tamamlanmak üzeredir. Öte yandan, polis ve güvenlik vazifelisi sayısı da yakında artırılacak. (Bu paragrafta değindiğim bahisler için size ayrıyeten yazacağım.)
Tüm sıkıntılara karşı muvaffakiyete ulaşmamız için, bizim kararlılığımızın sizin dayanağınız ile bütünleşmesi gerekiyor. Ayrıyeten şunu da dikkate almakta fayda var: Topluluk içinde ahenk, kazanımların korunmasında değerli bir gerekliliktir. Haklı yanlarına karşın prosedürüyle, lisana getiriliş biçimi ve yeriyle kamusal atmosferde kaygıya neden olacak kimi talepler, bu taleplerin manasını devalüe eder: “Çare” olan sıhhat çalışanının, problemlerine, herkesin faydasına olacak tahlilleri ararken başvuracağı yol, onun saygınlığı ile de örtüşmelidir.
Ülkemizin sıhhat sistemi her profesyoneline gereksinim hisseden, bir kişinin boşluğunun öteki çalışanlar ve hastalarca hissedileceği bir sistemdir. Bu işleyişe karşı sorumsuzluk manasına gelecek, hizmetimize ziyan verici taraflar içerebilecek tavır ve sistematik davranışların, ne bizce, ne de toplumca kabul edilir bulunması da mümkün değildir. Sıhhat meslek kümeleri için yapılan iyileştirmelerin az çok farkında olunduğu için, kendini “sokak” yoluyla tabir eden taleplerin “yerinde” bulunmayacağı kanısındayım. Ve bu hatırlatmaları yapmaktan ötürü açıkçası ıstırap içindeyim. Hepimizin ortak faydalarını, sıhhat hizmetinde düzenle sürekliliği temel alan kurallarımıza ise aslında bilindikleri için değinmiyorum. Kazanımların sorumlulukları artırdığı da zati açıktır.
“Peki, haklarımızı kiminle, nerede, nasıl arayacağız?” Üzerinde yine düşünülecek mevzu budur. Bu dostça mektup, size gerçek kişinin Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat Bakanı, hakikat yerin Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat Bakanlığı, gerçek yolun “iletişim” ve tahlil üretimine işte bu eksende şahsen iştirak olduğu bildirisini versin istiyorum. Daha evvel de uygulayıp başarılı olduğumuz çalışma formu budur. Yapılması gereken, yeniden tıpkı şeydir. Dönemsel haletiruhiyemizin, sorun çözme maksadı yerine diğer maksatlar güttüğünden pek emin olamayacağımız taraflarca fırsat bilinmesine müsaade vermemeliyiz.
Sağlık meslek mensuplarının dayanışma ve ortak fayda üretme gayeli tertipler oluşturması tartışma kabul etmeyecek bir bahis. Lakin her vakit şunu da düşünmekten yanayım. Örneğin, maden ocağı çalışanının örgütlü bir aksiyonu kömür üretimini aksatma üzerinden gerçekleşir. Hizmet verilen alan insan sıhhati olduğunda bu formüldeki “araç” hastadır. Hasta mağduriyetinin araç olarak kullanılmasını bizler, tabip ve sıhhat çalışanı tasavvurumuzla asla bağdaştıramayız. Bu durumun; mesleğimizin düşüşünden şikâyet edilen prestijini düzgünce tehlikeye attığını, sıhhat alanındaki örgütlü yapılarınsa bizimle kan uyuşmazlığı gösteren usuller yerine farklı bir yaklaşıma muhtaçlığı olduğunu kabul etmeliyiz. Kaynağı “yeni” fikirler olan tahliller, öteki alanlara ilişkin, eski şemalardan uyarlanmış tahlillerden kat kat fazla faydalıdır. Ve topluluğumuzun meselelerine karşı özgün zekâların parlayışlarına her zamankinden çok muhtaçlığımız var.
Değerli çalışma arkadaşım,
Bir meseleden etkilenen herkes tahlilin de modülü olma hakkına sahiptir. Üstesinden daima birlikte gelme kararlılığı gösterdiğimiz hiçbir sorunun olduğu üzere kalacağına ihtimal bile vermeyelim. Bakanlığımın birinci devrinde yaptığımız üzere, bahislerin sahipleri olarak yeniden, içinizden farklı yaklaşımlara sahip arkadaşlarla planlayıp, yüz yüze görüşelim. Meseleden “yeni sorun” üretmeyi kazanım hanesinde görme yanılgısına düşenleri dikkatle uyaralım.
Beyaz Reform’un birinci devrinde elde ettiğimiz kazanımlar ortada ve sıhhat çalışanları kadar hastaların da faydasınadır. Bu ikili “yarar” unsuruyla yolumuza devam etmeliyiz. Prensibimize zıt düşecek algıların oluşmasındansa kaçınmalıyız. Artık odaklanmamız gereken husus, Beyaz Reform’un ikinci devridir. İkinci “Beyaz Reform” devrinin başlamış olduğu haberini her birinizle paylaşıyorum.
Sağlık sistemimiz ve sıhhat çalışanlarımız için atılacak yeni adımların heyecanı ile sizlere çalışmalarınızda muvaffakiyetler, insan hayatındaki yerinizi bilmenin memnunluğu ile dolu günler diliyorum. Yakında tekrar görüşmek üzere.” (HABER MERKEZİ)
